Zmiany w kodeksie pracy w 2023 roku. Kompleksowy przegląd nowelizacji.

W 2023 roku weszły w życie istotne zmiany w kodeksie pracy. W niniejszym artykule przedstawimy kompleksowy przegląd tych nowelizacji oraz omówimy ich znaczenie dla pracowników.

Najważniejsze zmiany w kodeksie pracy w 2023 roku

1. Zmiany w organizacji pracy: Jakie nowości przyniósł rok 2023 ?

  1. Regulacje dotyczące pracy zdalnej – nowe przepisy dotyczące pracy zdalnej obowiązują od 7 kwietnia 2023 r. Pracodawcy mają 6 miesięcy na dostosowanie m.in. regulaminów pracy zdalnej w swoich zakładach pracy.
  • Miejscem wykonywania pracy zdalnej będzie miejsce wskazane przez pracownika, a następnie każdorazowo zaakceptowane przez pracodawcę. Co do zasady będzie to miejsce zamieszkania pracownika lub inne wybrane przez niego miejsce (miejsca), na które pracodawca wyraził zgodę.
  • Wymiar pracy zdalnej wykonywanej okazjonalnie wynosi nie więcej niż 24 dni w roku kalendarzowym i jest niezależny od wymiaru czasu pracy pracownika (wymiaru etatu), jak również liczby godzin wynikających z rozkładu czasu pracy w dniu, w którym pracownik wykonuje pracę w ww. trybie.
  1. Regulacje dotyczące elastycznej organizacji pracy (EOP) – od 26 kwietnia 2023 roku weszły w życie nowe przepisy kodeksu pracy związane z elastycznym czasem pracy.

Zgodnie z nowymi uregulowaniami pracownik sprawujący opiekę nad dzieckiem do ukończenia 8 roku życia może złożyć wniosek o możliwość skorzystania z elastycznego czasu pracy. Zastosowanie elastycznego czasu pracy daje pracownikom możliwość rozpoczęcia i zakończenia pracy w wybranych przez siebie godzinach z uwzględnieniem określonego przedziału czasowego. Ponadto pracownik może wskazać, z jakiego rodzaju elastycznej organizacji pracy chciałby skorzystać:

  • praca zdalna,
  • system przerywanego czasu pracy,
  • system skróconego czasu pracy,
  • system pracy weekendowej,
  • ruchomy czas pracy,
  • indywidualny rozkład czasu pracy,
  • obniżenie wymiaru czasu pracy.

Z tych rozwiązań pracownicy mogą skorzystać, jeżeli pracodawca zaakceptuje złożony przez pracownika wniosek. Pracownik korzystający z EOP, jeżeli zmieniły się powody i okoliczności będące podstawą do skorzystania z elastycznej organizacji pracy może w dowolnym momencie złożyć wniosek o powrót do poprzedniej organizacji pracy.

2. Zmiany w udzielaniu urlopu: Co się zmieniło?

  1. Nowe zasady dotyczące urlopu rodzicielskiego – nowelizacja przepisów dotyczących urlopu rodzicielskiego wprowadza unijną dyrektywę w sprawie równowagi między życiem zawodowym a prywatnym rodziców i opiekunów, która wydłuża to świadczenie z 32 tygodni do maksymalnie 41 tygodni w przypadku urodzenia jednego dziecka oraz z 34 tygodni do 43 tygodni w przypadku urodzenia więcej niż jednego dziecka. Więcej dni urlopowych otrzymają również ojcowie narodzonych dzieci. Nową regulacją jest możliwość skorzystania przez pracowników rodziców dziecka posiadającego zaświadczenie stwierdzające ciężkie i nieodwracalne upośledzenie albo nieuleczalną chorobę zagrażającą życiu, które powstały w okresie rozwoju prenatalnego lub w czasie porodu do urlopu rodzicielskiego odpowiednio 65 tygodni w przypadku urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie lub 67 tygodni w przypadku porodu mnogiego.
  1. Więcej dni wolnych od pracy – od 26 kwietnia 2023 roku dwa nowe urlopy w Kodeksie pracy:
  • 2 dni urlopu z powodu działania siły wyższej –  w wymiarze 2 dni lub 16 godzin w roku kalendarzowym. Siła wyższa jest rozumiana jako pilne sprawy rodzinne spowodowane chorobą lub wypadkiem. Urlop z powodu siły wyższej nie zastępuje urlopu na żądanie, jest jedynie jego uzupełnieniem. Z tytułu urlopu na żądanie pracownik zachowuje prawo do 100 proc. wynagrodzenia.
  •  5 dni urlopu opiekuńczego – urlop opiekuńczy – 5 dni bezpłatnego wolnego na opiekę. W znowelizowanych przepisach kodeksu pracy został uregulowany nowy urlop opiekuńczy. Będzie on od 26 kwietnia przysługiwał w wymiarze 5 dni. Z urlopu będzie mógł skorzystać pracownik, który będzie musiał zapewnić opiekę lub wsparcie osobie będącej członkiem rodziny lub zamieszkującej w tym samym gospodarstwie domowym, która wymaga opieki lub wsparcia z poważnych względów medycznych. Nowy urlop będzie udzielany nawniosek pracownika złożony w postaci papierowej lub elektronicznej w terminie nie krótszym niż 1 dzień, przed rozpoczęciem korzystania z tego urlopu. Okres urlopu opiekuńczego będzie wliczany do okresu zatrudnienia. Za czas urlopu pracownikowi nie będzie przysługiwało wynagrodzenie. Pracodawca nie będzie mógł odmówić pracownikowi tego urlopu.
  1. Wymiar minimalnych przerw w pracy wliczanych do czasu pracy – nowe zasady obowiązujące od 26 kwietnia 2023 roku w tej sprawie powinny skutkować weryfikacją obowiązującego regulaminu pracy. Zgodnie ze zmianami:
  • Jeżeli dobowy czas pracy pracownika jest dłuższy niż 9 godzin przysługuje mu dodatkowe 15 minut przerwy (czyli dwie przerwy po 15 minut),
  • Jeżeli dobowy czas pracy pracownika jest dłuższy niż 16 godzin przysługuje mu kolejna przerwa 15 minutowa (czyli 3 przerwy po 15 minut).

3. Zmiany w prawach pracownika: Jakie nowe uprawnienia przysługują pracownikom?

Szczegółowe omówienie zmian w prawach pracownika w 2023 roku oraz przykłady nowych uprawnień pracowników. W 2023 roku wprowadzone zostały następujące zmiany:

  1. Nowe zasady dotyczące równego traktowania – wprowadzenie nowych regulacji mających na celu zapewnienie równego traktowania pracowników niezależnie od płci, wieku, pochodzenia, wyznania czy orientacji seksualnej.
  2. Zmiany w ochronie danych osobowych – według nowych przepisów pracodawca ma obowiązek:
  • wyznaczenia procedur związanych z ochroną danych osobowych w związku z prowadzeniem przez pracownika pracy zdalnej,
  • przedstawienie pracownikowi tych procedur i uzyskanie potwierdzenia, iż pracownik się z nimi zapoznał.
  1. Nowe zasady dotyczące przestrzegania przepisów BHP na stanowiskach pracy zdalnej
  2. Zmiany w obowiązkach informacyjnych – pracodawca jest zobowiązany do informowania pracowników o możliwości zatrudnienia w pełnym lub w niepełnym wymiarze czasu pracy. Dodatkowo ma obowiązek informować wszystkich pracowników o wolnych stanowiskach pracy (a nie tylko pracowników zatrudnionych na czas określony). Nowością jest obowiązek informowania pracowników o możliwości awansu. 

4. Zmiany w warunkach pracy: Jakie są nowe standardy?

  1. Nowe zasady dotyczące ergonomii na stanowisku pracy zdalnej – nowe przepisy regulujące pracę zdalną weszły w życie z dniem 07.04.2023 roku. Zawierają wymagania dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ergonomii, jakie powinny spełniać stanowiska pracy wyposażone w monitory komputerowe.
  2. Nowe zasady dotyczące ochrony zdrowia pracowników – 21.02.2023 roku weszła w życie nowelizacja Kodeksu pracy, która umożliwia pracodawcom przeprowadzenie kontroli swoich pracowników na obecność alkoholu czy narkotyków.

Aby taka kontrola była możliwa, pracodawca musi umieścić stosowny zapis w jednym z następujących dokumentów:

  • układzie zbiorowym pracy,
  • regulaminie pracy,
  • obwieszczeniu.

5. Zmiany w przepisach dotyczących umów o pracę.

  1. Umowa na okres próbny może zostać zawarta na okres nieprzekraczający 3 miesięcy. Nowe przepisy pozwalają na wydłużenie tego okresu o 1 miesiąc ze względu na urlop lub usprawiedliwioną nieobecność pracownika w pracy.
  2. W oświadczeniu o wypowiedzenie umowy o pracę zawartej na czas określony pracodawca musi wskazać przyczynę uzasadniającą wypowiedzenie oraz powiadomić, jeżeli w firmie istnieje, zakładową organizację związkową, reprezentującą pracownika o zamiarze wypowiedzenia.

Podsumowanie: Najważniejsze zmiany w kodeksie pracy w 2023 roku

W 2023 roku wprowadzone zostały istotne zmiany w kodeksie pracy, które mają na celu zwiększenie ochrony prawnej pracowników oraz dostosowanie się do potrzeb rynku pracy. Podsumowując najważniejsze punkty artykułu, warto zwrócić uwagę na trzy kluczowe aspekty:

  1. Zmiany w urlopie wypoczynkowym – 2 dni urlopu z powodu działania siły wyższej oraz 5 dni urlopu opiekuńczego.
  2. Praca zdalna – zmiana zasad dotyczących pracy zdalnej, takich jak obowiązek zawarcia aneksu do umowy o pracę, który reguluje warunki pracy zdalnej, czy wprowadzenie nowych zasad dotyczących kontroli w miejscu pracy.
  3. Kontrole Państwowej Inspekcji Pracy – wprowadzenie nowych zasad dotyczących przeprowadzania kontroli przez Państwową Inspekcję Pracy, mających na celu zwiększenie ochrony prawnej pracowników oraz dostosowanie się do potrzeb rynku pracy.

Chcesz nadzorować czas pracy swoich pracowników i prawidłowo go rozliczać? Jeśli tak, zachęcamy do zapoznania się z możliwościami jakie daje system rejestracji czasu pracy.

Zastanawiasz się, czy taki system sprawdzi się u Ciebie – przetestuj go bezpłatnie przez 45 dni.